• Terug

Gevoel voor goed en kwaad

Ieder is in staat recht van onrecht te onderscheiden wanneer hij alleen al denkt aan de uitwerking bij zichzelf, wanneer hij er aan denkt wat hem zelf tot welbehagen strekt of hem openlijk misnoegen verschaft, nog helemaal afgezien van zulke gebeurtenissen die duidelijk schade of groot leed aanrichten. Wanneer hij zelf het doel van vijandigheden zou zijn of ook van goede handelingen van een medemens, dan zou de mens steeds weten wat voor zijn bestwil is, wat hij voor zichzelf wenst of wat hij verre van zich zou houden. De mens weet heel goed wat recht en wat onrecht is, waarom hem ook de geboden van de liefde werden gegeven, die nog eens eisen dat te doen, wat in de mens stil verborgen is als gevoel, maar waar hij niet altijd acht op slaat.

Daarom moeten de goddelijke geboden van de liefde hem opmerkzaam maken op zijn plichten tegenover God en de naaste. Hij moet bewust leren leven, met bij zijn leefwijze steeds de maatstaf van de goddelijke geboden. Gevoelsmatig weet hij wel, dat de naaste van hem hetzelfde verlangt wat hij zelf van deze verlangt. Liefdevolle bejegening en datgene eerbiedigen wat de ander toebehoort, evenals hulp, wanneer de naaste deze nodig heeft. Want hij zou in dezelfde omstandigheden hem ook dankbaar zijn voor hetzelfde, voor dezelfde consideratie die hij bij hem vindt, evenals het begrip voor de eigen noden.

De mens hoeft zichzelf alleen maar in de situatie van de naaste te verplaatsen en dan zal hij ook weten wat juist is in elke situatie. Maar nu wordt de doorslag gegeven door de mate van eigenliefde die de mens nog beheerst. Want hoewel hij weet wat hij moet doen en wat goed is in de ogen van God, kan zijn eigenliefde toch zo sterk zijn dat hij niet in staat is een offer te brengen ten gunste van de naaste. Dan moet hij grote kracht gebruiken om zijn eigenliefde te overwinnen ten gunste van de naaste.

Maar het kan niet gezegd worden dat hij niet in staat zou zijn geweest, goed en kwaad te onderscheiden. Dat hij niet zou weten dat hij tegenover de naaste verplichtingen heeft. Doch juist zijn weten maakt de zonde die hij begaat uit nalatigheid, groter, wanneer hij de nood van zijn naaste niet lenigt, ofschoon hij daartoe in staat is. Want alleen zijn overgrote eigenliefde verhindert hem hulp te verlenen.

Maar hij weet dat hij het zou moeten doen volgens de wil van God en Zijn geboden van liefde. Hij weet hoe het is om zelf in nood te geraken en is dan dankbaar voor elke hulp. En zo moet hij ook aan de naaste in zijn nood denken en hem de hulp niet onthouden. Ook niet wanneer het hem een offer van zelfoverwinning kost. Maar des te meer wordt gewaardeerd en wordt hem vergolden, wat hij uit liefde voor de naaste heeft gedaan.

Ieder mens zal dus kennis kunnen hebben van de goddelijke geboden van de liefde. Want het gevoel voor recht en onrecht, voor goed en kwaad, is in ieder mens aanwezig. Zo zal hij dus ook niet ongestraft kunnen zondigen, omdat hij steeds zijn onrecht tegenover de naaste zal inzien. De liefde voor de naaste moet hem dus op de eerste plaats afhouden van zondig handelen tegenover hem. Hij moet de liefdeloosheid bestrijden. Dan zal de weg tot het beoefenen van naastenliefde niet meer ver zijn.

Want de liefdesvonk ligt in hem. En die zal ook gemakkelijk ontbranden wanneer de mens van goede wil is, wat hij laat zien wanneer hij afziet van alle zondige handelingen tegenover de naaste en hij hem dus wil behoeden voor schade van allerlei aard. Dan is het niet ver meer hem liefdevolle diensten te bewijzen, omdat hij zichzelf verplaatst in de situatie van de naaste die in nood is, en hij hem nu ook helpen wil.

Goed en kwaad, recht en onrecht, moeten bewust gescheiden worden. Het ene moet worden nagestreefd en het andere bestreden. Dan is de weg niet meer ver naar onzelfzuchtig werkzaam zijn in liefde. Want dan is de mens van goede wil. En hij zal handelen naar Gods wil. Hij zal handelen, denken en spreken volgens de geboden van de liefde tot God en tot de naaste.

Amen

OBČUTEK ZA DOBRO IN ZLO.... (Matej 7:12)

Vsak ima sposobnost razlikovati dobro od zla, če on le opazuje učinek na sebi samemu, če on misli o tem, kar njemu samemu prinaša koristi ali pa mu to odkrito (na očiten način) povzroča neprijetnost.... brez da je govora o dejanjih, ki na očiten način škodujejo ali povzročajo veliko trpljenje. Človek bo vedno vedel, kaj je koristno za njega samega, kaj bi on želel za samega sebe ali kaj bi on odstranil od sebe, če bi bil tarča napada, kakor tudi o dobrih dejanjih bližnjih. Človek zelo dobro ve to, kar je pravilno ali nepravilno (pravično ali nepravično), zaradi česar so mu tudi dane zapovedi Ljubezni, katere ponovno zahtevajo, da on stori to, kar je v človeku tiho skrito kot občutek, na katerega pa on vedno usmerja pozornost. Zaradi tega mu morajo Božanske zapovedi Ljubezni priklicati (usmeriti) pozornost na njegove obveznosti do Boga in do bližnjega....On se mora naučiti, da zavestno živi in da so mu Božanske zapovedi vedno kot merilo za življenje. On po občutku zagotovo ve, da bližnji od njega želi enako, kot on sam od bližnjega: da k njemu pristopi z Ljubeznijo in da spoštuje to, kar mu pripada.... kakor tudi da pomaga, ko bližnji potrebuje pomoč, ker bi bil on, da je v enaki situaciji, ravno tako hvaležen za to isto, za to isto obzirnost, katero on prejme od njega, kakor tudi za razumevanje lastnih težav. Človek se mora vedno samo postaviti v položaj bližnjega; on bo namreč potem ravno tako vedel to, kar je v vsaki situaciji pravilno (pravično). Torej sedaj je mera samoljubja, ki še vedno vlada v človeku, odločilna. Čeprav on ve to, kar bi moral storiti in kar je pred Bogom dobro, pa je njegovo samoljubje še toliko močno, da se on ni sposoben žrtvovati v korist bližnjega.... Potem pa mora on uporabiti veliko sile, da bi premagal svoje samoljubje v korist bližnjega; toda ne more se reči, da on ni sposoben razlikovati dobrega od zla, da on ne ve, da ima obveznosti do bližnjega.... in ravno njegovo znanje povečuje greh za to, česar ni storil (Jakob: 4:17), ko on svojemu bližnjemu ne pomaga ublažiti težave, četudi bi to lahko storil.... Njemu namreč edino njegovo samoljubje preprečuje, da stori delo pomoči; torej on ve, da bi moral to narediti v skladu z Božjo voljo in z Njegovo zapovedjo Ljubezni. On ve, kako je to, ko se sam nahaja v težavi, in potem je hvaležen za vsakršno pomoč. In on mora ravno tako misliti na bližnjega, ki je v težavi, in ga ne sme prikrajšati za pomoč, celo ko je cena za to žrtev zaradi premagovanja (nadvladovanja).... Njegovo delo Ljubezni bo tako bolj cenjeno (vrednoteno) in on bo prejel nadomestilo za to, kar je on storil iz Ljubezni do bližnjega. Torej vsak človek bo lahko razumel Božanske zapovedi Ljubezni, ker ima vsak človek občutek za to, kar je pravično in nepravično, kar je dobro in zlo, kakor on zaradi tega ne bo mogel »nekaznovano grešiti«, ker bo na bližnjemu vedno prepoznal svojo nepravičnost. Ljubezen mu mora najprej preprečiti to, da bi z grehom deloval proti njemu; on se mora boriti proti temu, da bi bil neljubeč (neusmiljenju).... in potem ne bo več daleč od tega, da začne prakticirati Ljubezen do bližnjega. V njemu je namreč iskra Ljubezni, katera se bo ravno tako zlahka prižgala, če ima človek dobro voljo.... kar pa on dokazuje, če se on drži stran od vseh grešnih del proti bližnjemu, katerega želi zaščititi pred vsakovrstnim oškodovanjem. Potem on ni več daleč od tega, da mu služi v Ljubezni, ker se on postavlja v položaj bližnjega, ki je v stiski, in mu sedaj tudi želi pomagati.... Dobro in zlo, pravično in nepravično je potrebno zavestno ločiti.... za prvo si prizadevati in drugo premagati. Potem pa pot do nesebične dejavnosti v Ljubezni ni več dolga, ker ima človek potem dobro voljo in bo deloval glede na Božjo voljo.... on bo deloval, razmišljal in govoril glede na zapovedi Ljubezni do Boga in do bližnjega.

AMEN